Στον περίφημο πίνακα του René Magritte ο καλλιτέχνης έχει ζωγραφίσει μία πίπα και συνοδεύει την εικόνα με την επιγραφή:
Ceci n’est pas une pipe (αυτό δεν είναι πίπα)
Το νόημα είναι σαφές.
Αυτό που βλέπουμε είναι η απεικόνιση μίας πίπας αλλά δεν είναι πίπα. Και δεν είναι πίπα διότι δεν μπορούμε να την πιάσουμε στα χέρια μας, ούτε να βάλουμε καπνό μέσα, ούτε να την ακουμπήσουμε στα χείλια μας και να καπνίσουμε. Αυτό που μας λέει ο καλλιτέχνης, λοιπόν, είναι ότι άλλο πράγμα η εικόνα μίας πίπας και άλλο μία πραγματική πίπα.
Το ερώτημα του “είναι” και του “φαίνεσθαι” που θέτει ο Magritte μπορεί να μας φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο, νομίζω, αν ρίξουμε μια ματιά στον καμβά των γεγονότων στον ευρωπαϊκό μπασκετικό χώρο την τελευταία εβδομάδα.
Την προηγούμενη Τετάρτη ο Ολυμπιακός αποχώρησε στο ημίχρονο του ημιτελικού κυπέλλου με τον ΠΑΟ διαμαρτυρόμενος για τη διαιτησία παρότι είχε κάκιστη αγωνιστική απόδοση. Στη συνέχεια με ανακοίνωσή της η κόκκινη ΚΑΕ δήλωσε ότι ο μόνος τρόπος να κατέβει η ομάδα της στο επόμενο ντέρμπι πρωταθλήματος με τον ΠΑΟ είναι να ικανοποιηθούν τα αιτήματά της για «κάθαρση», δηλαδή να ορισθούν ξένοι διαιτητές στους αγώνες της με τον αιώνιο, να εξαιρεθούν δια παντός από όλους τους αγώνες της στο ελληνικό πρωτάθλημα οι τρεις διαιτητές του ημιτελικού, και να μην εμφανισθεί ξανά στο ΣΕΦ ο Δ. Γιαννακόπουλος (αυτό δεν έχω καταλάβει πως ακριβώς συμβάλλει στην κάθαρση του ελληνικού μπάσκετ, αλλά περί ορέξεως κολοκυθόπιτα).
Ο Ολυμπιακός έχει ελάχιστες πιθανότητες να δει αυτά τα αιτήματα να ικανοποιούνται και ως εκ τούτου κινδυνεύει με αποκλεισμό από το ελληνικό πρωτάθλημα και υποβιβασμό αν δεν κατέβει στο επόμενο ματς με τον ΠΑΟ. Ωστόσο, διοίκηση, φίλα προσκείμενοι δημοσιογράφοι και οπαδοί δηλώνουν αμετακίνητοι και έτοιμοι να υποστούν κάθε κόστος (#mexri_telous είναι το σχετικό χασταγκ στο τουίτερ). Μόνιμη επωδός σε κάθε σχετική κουβέντα για τις κυρώσεις που θα έχουν είναι ότι δεν τους πειράζει να αποχωρήσουν από το υποβαθμισμένο ελληνικό πρωτάθλημα αφού θα συνεχίσουν να παίζουν στο καλύτερο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, την Ευρωλίγκα (υπενθυμίζω ότι η προοπτική της Αδριατικής Λίγκας υπάρχει μόνο για του αντίχρονου βάσει του καταστατικού της).
Το παράδειγμα του Ολυμπιακού φαίνεται να ενέπνευσε τη Ρεάλ, οι άνθρωποι της οποίας μετά το τέλος του τελικού κυπέλλου στην Ισπανία, όπου ηττήθηκε από την Μπαρτσελόνα στον πόντο, δήλωσαν ότι κάνουν σκέψεις αποχώρησης από την ACB. Ο λόγος κι εδώ είναι η δυσαρέσκεια για τα σοβαρά διαιτητικά λάθη στα τελευταία δευτερόλεπτα του αγώνα, τα οποία ωστόσο ήταν απολύτως μοιρασμένα και ως εκ τούτου δεν έκριναν κανένα αποτέλεσμα. Αν οι διαιτητές δεν είχαν κλείσει τα μάτια στο εξόφθαλμο αντιαθλητικό φάουλ του Ράντολφ επί του Σινγκλετον, το ματς θα είχε τελειώσει εκεί υπέρ των τελικών νικητών και η επόμενη λανθασμένη απόφαση των διαιτητών δεν θα είχε λάβει καν χώρα πιθανότατα.
Παρόλα αυτά, οι Μαδριλένοι καταβάλουν φιλότιμη προσπάθεια να πείσουν τον κόσμο ότι έχασαν λόγω διαιτησίας και ότι αυτό είναι σοβαρός λόγος για να αποχωρήσουν από το πρωτάθλημα της χώρας τους. Η εναλλακτική τους κι εδώ είναι η εξασφαλισμένη συμμετοχή στο πρωτάθλημα της Ευρωλίγκας.
Στην πορεία προέκυψε και τρίτος «επαναστάτης», η Efes, η οποία μέσω του προπονητή της, του πολύ Εργκίν Αταμάν, άφησε επίσης να εννοηθεί ότι υπάρχει έντονη δυσαρέσκειά για τα εις βάρος της διαιτητικά λάθη στην Τουρκία και ότι επίσης σκέφτεται την αποχώρησή της. Και σε αυτήν την περίπτωση μιλάμε για μία ομάδα με κλειστό συμβόλαιο με την Ευρωλίγκα, η οποία προφανώς θεωρεί ότι μπορεί να αποχωρήσει από το εγχώριο πρωτάθλημα χωρίς μεγάλο κόστος από της στιγμή που θα συνεχίζει να αγωνίζεται στο καλύτερο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα.
Το ερώτημα που δημιουργείται με βάση τις τρεις αυτές παρόμοιες περιπτώσεις είναι: Έχουμε να κάνουμε με μία πραγματική επανάσταση αυτών των ομάδων ενάντια στο κατεστημένο των εγχώριων πρωταθλημάτων τους ή έχουμε να κάνουμε απλώς με την εικόνα μιας τέτοιας επανάστασης, δηλαδή έχουμε να κάνουμε με ενέργειες ο στόχος των οποίων είναι πολύ διαφορετικός από αυτό που φαίνεται, έχοντας πολύ λίγο να κάνει με τη διεκδίκηση διαιτητικής δικαιοσύνης (ή μήπως εύνοιας) εντός των εθνικών τειχών;
Το τάιμινγκ αλλά και οι ομοιότητες στις αντιδράσεις και των τριών σίγουρα κινεί υποψίες.
Ο ΟΣΦΠ τρώγεται χρόνια για τη διαιτησία, αλλά περιέργως πως ο κόμπος έφτασε στο χτένι σε ένα ματς στο οποίο οι απλήρωτοι παίκτες του ήταν ωσεί παρών στο γήπεδο και μόνο η διαιτησία δεν τους έφταιγε για τη διαφαινόμενη βαριά ήττα.
Η Ρεάλ είναι αστείο να μιλάει για τη διαιτησία του συγκεκριμένου ματς, όπως προείπα, πόσω μάλλον για συστηματική αδικία εις βάρος της στην ACB. Ωστόσο απειλεί σοβαρά με αποχώρηση.
H Efes πάλι φαίνεται να παραδειγματίστηκε πολύ εύκολα και πολύ γρήγορα για να σπεύσει να ξεσπαθώσει κατά της δικτατορίας της Φενερ και του Ζέλικο Ομπράντοβιτς (το ‘χει η μοίρα του μάλλον, όπου πάει να βιώνει τον ίδιο καραγκιοζμπερντέ) και να δηλώσει διατεθειμένη να αποχωρήσει.
Κάποιος που αρέσκεται να διαβάζει μέσα από τις γραμμές θα μπορούσε να πει ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μία διαφορετική ατζέντα από την δεδηλωμένη, όπως υποδεικνύει ο κοινός παρανομαστής και των τριών περιπτώσεων, δηλαδή ομάδες με κλειστό συμβόλαιο με την Ευρωλίγκα που θεωρούν σίγουρο ότι μπορούν να συνεχίσουν να αγωνίζονται εκεί αν αποχωρήσουν από τα εγχώρια πρωταθλήματά τους.
Κάποιος πιο πονηρός θα ρωτούσε cui bono, δηλαδή ποιος ωφελείται από την κίνηση των τριών ομάδων να απαξιώσουν τα πρωταθλήματά τους και να δηλώσουν πρόθυμες να αγωνίζονται μόνο στην Ευρωλίγκα. Η απάντηση σε μια τέτοια ερώτηση είναι σαφής, νομίζω: Αυτός που οραματίζεται μία κλειστή Ευρωλίγκα στα πρότυπα του ΝΒΑ.
Ποιος μπορεί να είναι αυτός; Ο Βασιλακόπουλος (joke…). Δεν βλέπω άλλον από τον κ. Μπερτομέου
Προσωπικά δεν είμαι φαν των θεωριών συνομωσίας, οπότε δεν σκοπεύω να υπονοήσω ή, πόσω μάλλον, να υποστηρίξω ότι οι τρεις «επαναστάτες» λειτουργούν συντονισμένα ως “λαγοί” του κ. Μπερτομέου σε μια προσπάθεια να θέσει σε κίνηση ένα σχέδιο δημιουργίας μιας κλειστής λίγκας που θα αυτονομηθεί πλήρως από τις διοργανώσεις της FIBA. Δεν μπορώ να το γνωρίζω και όσο κι αν μια τέτοια υπόθεση εργασίας δεν φαντάζει εντελώς παράλογη με βάση το τάιμινγκ και το περιεχόμενο των αντιδράσεων, παραμένει αναπόδεικτη.
Χωρίς αποδείξεις μιλάνε με σιγουριά μόνον οι ανόητοι.
Ο λόγος που τα γράφω όλα αυτά, λοιπόν, δεν είναι για να συνωμοσιολογήσω, αλλά έχει να κάνει με το πρακτικό κομμάτι του όλου ζητήματος, το οποίο μπορούμε και οφείλουμε να αξιολογήσουμε.
Ανεξαρτήτως των κινήτρων και των προθέσεων των τριών, αν προχωρήσουν στην απειλή τους και αποχωρήσουν από τα πρωταθλήματά τους τίθεται το ζήτημα αν θα μπορούν να παίζουν στην Ευρωλίγκα του χρόνου. Παρά τη σιγουριά των διοικήσεων και των οπαδών τους ότι το συμβόλαιο και η θέση τους στην Ευρωλίγκα ως μεγάλων ομάδων δεν απειλείται, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Ο κ. Μπερτομέου δήλωσε επί του θέματος ότι δεν υπάρχει κανένας κανονισμός που να απαγορεύει σε ομάδα με κλειστό συμβόλαιο να αγωνίζεται μόνον στην Ευρωλίγκα, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι ποσώς τον ενδιαφέρει η συμμετοχή των ομάδων στα εθνικά τους πρωταθλήματα. Ταυτόχρονα δήλωσε όμως ότι κάτι τέτοιο χρειάζεται την έγκριση των μετόχων, δηλαδή πρέπει να τεθεί σε ψηφοφορία.
Εδώ είναι όλο το ζουμί της υπόθεσης κατά τη γνώμη μου.
Μία τέτοια απόφαση πρέπει αναγκαστικά να είναι ομόφωνη για να περάσει, για τον πολύ απλό λόγο ότι κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει τη Φενερ, την ΤΣΣΚΑ, τη Μπαρτσελόνα, τον ΠΑΟ κοκ. να δεχτούν η Ρεάλ, ο ΟΣΦΠ και η Efes να αγωνίζονται μόνον στην Ευρωλίγκα, την ώρα που οι υπόλοιποι θα πρέπει να αγωνίζονται και στα εγχώρια πρωταθλήματά τους. Κάτι τέτοιο θα έδινε σαφές αγωνιστικό προβάδισμα στους τρεις και θα καθιστούσε τον ανταγωνισμό άνισο υποσκάπτοντας, την όποια αξιοπιστία της Ευρωλίγκας.
Για να είναι η απόφαση ομόφωνη, λοιπόν, πρέπει όλοι να συμφωνήσουν και μια τέτοια συμφωνία θα σημαίνει αυτόματα ότι θα ακολουθήσουν τους άλλους τρεις σε αποχώρηση από τις εγχώριες λίγκες τους.
Είναι κάτι τέτοιο πιθανό;
Νομίζω πως όχι.
Δεν υπάρχει τίποτε που να συνηγορεί ότι ομάδες όπως η ΤΣΣΚΑ, η Μπαρτσελόνα, η Φενέρ, η Ζαλγκίρις θέλουν να προβούν σε μία τέτοια ενέργεια. Καταρχάς θα έπρεπε να υπάρχει κάποιο πολύ σοβαρό κίνητρο για να πεισθούν, π.χ. η Ευρωλίγκα να τους εγγυηθεί πολύ μεγαλύτερα έσοδα ή για αρχή τουλάχιστον να εγγυηθεί ότι θα καλύψει άμεσα την οικονομική χασούρα που συνεπάγεται μια αποχώρηση από τα εθνικά πρωταθλήματα. Ως γνωστόν, το οικονομικό της μοντέλο πάσχει και κάθε άλλο παρά αφήνει υποσχέσεις για θεαματική αύξηση των εσόδων τα επόμενα χρόνια.
Ακόμη και αν υπήρχε κάποιο σοβαρό οικονομικό δέλεαρ, όμως, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η Μπαρτσελόνα, η ΤΣΣΚΑ, η Φενερ ή η Ζαλγκίρις, όπως και ο ΠΑΟ, βλέπουν τα εγχώρια πρωταθλήματά τους με απαξίωση και ως βαρίδια και ότι οι διοικήσεις τους είναι διατεθειμένες να προχωρήσουν σε μία τέτοια καθολική ρήξη με τη FIBA.
Τι μέλλει γενέσθαι λοιπόν; Ποια είναι τα πιθανά σενάρια;
Κατά τη γνώμη μου αυτά είναι δύο.
Πρώτο και πιθανότερο σενάριο: οι «επαναστάτες» θα εξαναγκασθούν σύντομα στο προσφιλές σπορ των απανταχού διοικήσεων όταν προβαίνουν σε απονενοημένες ενέργειες, δηλαδή την κυβίστηση, καθώς θα βρεθούν μπροστά στον κίνδυνο να μην αγωνίζονται πουθενά του χρόνου. Σε περίπτωση ψηφοφορίας οι υπόλοιπες ομάδες αποκλείεται να τους δώσουν το πλεονέκτημα να παίζουν ξεκούραστες στην Ευρωλίγκα όσο αυτές θα αγωνίζονται και στα εγχώρια πρωταθλήματα.
Δεύτερο σενάριο (το συνωμοσιολογικό): οι «επαναστάτες» βρίσκουν (ω του θαύματος) και άλλες ομάδες της Ευρωλίγκας πρόθυμες να υποστηρίξουν την ιδέας μιας κλειστής λίγκας με ταυτόχρονη αποχώρηση από τα πρωταθλήματά τους και έτσι δημιουργούν ένα οριακά πλειοψηφικό γκρουπ που επιδιώκει να επιβάλει τα θέλω της πλειοψηφίας στον συνεταιρισμό. Σε αυτήν την περίπτωση νομίζω ότι το σχίσμα εντός της Ευρωλίγκας θα είναι πιο κοντά από ποτέ και αυτή τη φορά δεν θα είναι ένας μοναχικός τρελός που θα σέρνει τον χορό.
Ο κ. Μπερτομέου είναι ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος για να μη διαβλέπει αυτόν τον κίνδυνο. Νομίζω ότι προς το παρόν ανινχνεύει το πεδίο και αφουγκράζεται προθέσεις τηρώντας ίσες αποστάσεις, αλλά δεν θα αφήσει τα πράγματα να φτάσουν ως εκεί. Καλό θα ήταν, λοιπόν, όσοι υπολογίζουν στην αμέριστη συμπαράστασή του στις «επαναστάσεις» τους μέχρι τέλους να κρατούν μικρό καλάθι.