Η αβάσταχτη ελαφρότητα του θεαθήναι

Αν χαρακτηρίζει κάτι τις ταινίες του Hollywood είναι, νομίζω, ότι αυτός που έχει να σε διδάξει κάτι ουσιαστικό είναι συνήθως ο κακός της υπόθεσης και όχι ο καλός. Πάρτε για παράδειγμα το γνωστό (μέτριο) φιλμ A few good men, όπου ο καλός υπολογαχός Daniel Kaffee (Tom Cruise) ως ένας αγνός και άπειρος δικηγόρος του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού προσπαθεί να ξεσκεπάσει τον κακό συνταγματάρχη Nathan Jessup (Jack Nicholson) για το ρόλο του στον θάνατο του πεζοναύτη William Santiago στο πλαίσιο της εφαρμογής ενός άγραφου κώδικα τιμής.

Στην κορυφαία σκηνή του έργου, όταν η δίκη φαίνεται χαμένη και ο κακός είναι έτοιμος να τη γλιτώσει προς μεγάλη απογοήτευση του κοινού που ως γνωστόν δεν την αντέχει την αδικία, ο καλός ήρωας καταφέρνει να θίξει την ευαίσθητη χορδή του συνταγματάρχη, την στρατιωτική του τιμή, και να τον υποχρεώσει να παραδεχτεί τη ευθύνη του για τον θάνατο του πεζοναύτη. Ο Jessup τσιμπάει στο δόλωμα του νεαρού δικηγόρου και με ένα ξέσπασμα οργής ομολογεί ότι αυτός έδωσε την εντολή να τιμωρηθεί ο πεζοναύτης γιατί ήταν αδύναμος και ακατάλληλος για αυτήν τη δουλειά και γιατί αυτός είναι ο σωστός τρόπος να διοικείς μονάδες που πολεμάνε στην πρώτη γραμμή ώστε να μπορεί ο κάθε δικηγοράκος να ζει ανενόχλητος το αμερικανικό όνειρο στο σπίτι του.

Η φράση με την οποία ο λατρεμένος Jack Nicholson ξεκινάει τον οργισμένο μονόλογο-παραδοχή της ενοχής του είναι: You can’t handle the truth…

Εδώ και η περίφημη σκηνή της ταινίας για όποιον ενδιαφέρεται

Αυτή η φράση φυσικά και δεν απευθύνεται μόνο στον Daniel Kaffee που ανυποψίαστος ετοιμάζεται να δρέψει τις δάφνες άλλης μιας επιφανειακής νίκης του καλού επί του κακού. Απευθύνεται πρώτα και κύρια στο κοινό, σε ολόκληρη την αμερικανική κοινωνία, την οποία και αφορά το έργο, και είναι μία αυτοκριτική που μετατρέπει μια κατά τα άλλα μέην στρημ αμερικανιά σε ένα εξαιρετικά διδακτικό έργο.

Διότι η αλήθεια που δεν μπορεί να αντέξει ο υπολοχαγός Daniel Kaffee και μαζί του η υπόλοιπη αμερικανική κοινωνία είναι ότι πράγματι οφείλουν την ευμάρεια τους σε ανθρώπους σαν τον Nathan Jessup και τις πρακτικές τους. Πάνω σε αυτές έχει χτιστεί η αμερικανική αυτοκρατορία και το αμερικανικό όνειρο που πουλάει στο εσωτερικό της.

Αυτό που καταγγέλλει, λοιπόν, ο κακός της υπόθεσης την ώρα που αποφασίζει να αναλάβει τις ευθύνες του είναι η υποκρισία μιας ολόκληρης κοινωνίας που αναζητά την αλήθεια σε μια αίθουσα δικαστηρίου ενώ στην πραγματικότητα δεν θέλει ούτε και μπορεί να αντέξει τις συνέπειές της εκτός αυτής.

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, το συμπυκνωμένο δίδαγμα της φράσης “You can’t handle the truth” είναι αυτό που συνδέει μια χολυγουντιανή παραγωγή του 1992 με τα όσα τραγελαφικά βιώσαμε το βράδυ της 13/2 στο ΟΑΚΑ, στον ημιτελικό κυπέλλου ΠΑΟ-Ολυμπιακός.

Το χθεσινοβραδινό σενάριο έχει δομικές ομοιότητες με το σενάριο της ταινίας.

Την ανεκδιήγητη απόφαση της διοίκησης του ΟΣΦΠ να διατάξει την αποχώρηση της ομάδας από το γήπεδο στο ημίχρονο του αγώνα με πρόφαση την κακή διαιτησία, ακολούθησε ένα κύμα αντιδράσεων, τις οποίες χαρακτηρίζει η ιερή αγανάκτηση και οι φλογερές καταγγελίες από όλο το σύστημα της ομάδας του λιμανιού (διοίκηση, δημοσιογραφικός στρατός και μεγάλη μερίδα οπαδών).

Βασικός στόχος όλων αυτών των ενεργειών είναι να κερδηθεί μία μάχη που φαίνεται χαμένη, δηλαδή να υποχρεωθεί επιτέλους ο κακός της υπόθεσης, ο πρόεδρος του Παναθηναϊκού Δημήτρης Γιαννακόπουλος (τον παίζει ο ίδιος με τεράστια επιτυχία) και το μπασκετικό σύστημα της ΕΟΚ που στηρίζει, να παραδεχθούν την ενοχή τους, η οποία δεν μπορεί να αποδειχθεί αλλιώς στο δικαστήριο της μπασκετικής κοινωνίας.

Κάπου εδώ ωστόσο οι δομικές ομοιότητες του σεναρίου της ταινίας με αυτού της πραγματικής ζωής φτάνουν στο τέλος.

Αντίθετα με τον Nathan Jessup, ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος δεν χαρακτηρίζεται από αντίστοιχο κώδικα τιμής, οπότε αντί της οποιαδήποτε ομολογίας της ωμής αλήθειας, είχαμε σόου κακόγουστου τρολλαρίσματος του αποχωρήσαντος αντιπάλου με κόκκινα στρινγκάκια να απλώνονται στον άδειο πάγκο του ΟΣΦΠ στο ΟΑΚΑ υπό τα φλας των δημοσιογράφων.

Ω ναι! Αυτό το βαρέλι δεν έχει πάτο.

Το ερώτημα ωστόσο παραμένει: You want the truth. Can you handle the truth?

Πάμε να πούμε κάποιες αλήθειες, λοιπόν, που σίγουρα δεν θα αρέσουν και στις δύο πλευρές. Προειδοποιώ ότι όσοι διαβάζουν και παίρνουν στα σοβαρά τις “αλήθειες” που αραδιάζουν δημοσιογράφοι, όπως πχ. οι κκ. Κοντός και Μελάγες (τυχαία, αλλά άκρως χαρακτηριστικά τα παραδείγματα) δεν έχουν κανέναν λόγο να συνεχίσουν την ανάγνωση και να μπουν σε διάλογο με τον γράφοντα.

Αλήθεια 1η: Το χθεσινό το είχε σκηνοθετήσει στην εντέλεια ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος για να πάρει την εκδίκησή του για τα όσα συνέβησαν εναντίον του πρόσφατο ματς στο ΣΕΦ. Κανείς Παναθηναϊκός δεν καιγόταν για αυτό το ματς όσο ο πρόεδρος και οι λόγοι δεν ήταν αγωνιστικοί αλλά προσωπικοί. Το ματς είχε κυκλωθεί εξαρχής ως η ευκαιρία της μεγάλης προσωπικής εκδίκησης. Παίκτες και κόσμος (όσοι -ευτυχώς όχι η πλειοψηφία- τρώνε ακόμα το παραμύθι τελοσπαντων) φανατίστηκαν από τα πράσινα μήντια, όπως έπρεπε, και φυσικά εξασφαλίστηκε και η παραδοσιακή διαιτητική εύνοια για τον γηπεδούχο. Οι διαιτητές έστειλαν το μήνυμα από την αρχη σφυρίζοντας με διαφορετικά κριτήρια τις επαφές στις δύο ρακέτες.

Αυτά τα γνωρίζουν καλά οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ και δεν υπάρχει λόγος να προσποιούμαστε ότι πέφτουμε από τα σύννεφα.

Αλήθεια 2η: Το σενάριο ήταν όντως καλογραμμένο, αλλά κανείς δεν είχε υπολογίσει τα χάλια του συμπρωταγωνιστή. Ο ΟΣΦΠ παραπαίει αγωνιστικά εδώ και κάμποσο καιρό, έχοντας φτάσει αισίως τις τρεις συνεχόμενες ήττες στην Ευρωλίγκα και με ένα ματς στη δύσκολη έδρα της Εφες να έπεται. Ο λόγος για τις ήττες του, ως φαίνεται, δεν είναι μόνον αγωνιστικός ή μάλλον πιο σωστά είναι κυρίως εξωαγωνιστικός. Οι παίχτες του παίζουν απλήρωτοι εδώ και καιρό.

Τόσον καιρό ώστε ένας εκ των εμβληματικότερων αναμεσά τους να απειλήσει με απεργία.

Το περίφημο ηχητικό με την απειλή διέρρευσε πρώτα σε φόρουμ συζήτησης κόκκινων οπαδών και αργότερα σε ειδησεογραφικό σάιτ, το οποίο φέρεται να ελέγχεται από τον πρόεδρο του ΠΑΟ.

Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος μπορεί να ευθύνεται για τις προθέσεις του σχετικά με την αναδημοσίευση του ηχητικού, αλλά δεν μπορεί να ευθύνεται που κάποιος παίκτης του ΟΣΦΠ το άφησε να διαρρεύσει.

Ούτε μπορεί να ευθύνεται που οπαδοί του ΟΣΦΠ το δημοσίευσαν πρώτοι.

Ούτε φυσικά μπορεί να ευθύνεται που οι κύριοι Αγγελόπουλοι έχουν απλήρωτους τους παίκτες τους.

Αλήθεια 3η: Ο ΟΣΦΠ ήταν τόσο κακός στο ματς που το 60-40 υπέρ της έδρας φαινόταν 90-10. Και φαινόταν 90-10 διότι οι παίκτες του ΟΣΦΠ όχι μόνο δεν είχαν όρεξη να παίξουν μπάσκετ, αλλά μπήκαν να παίξουν και με το άλλοθι της ήττας λόγω της διαιτησίας ριζωμένο στο μυαλό τους.

Είχαν χάσει το ματς πριν πατήσουν στο παρκέ.

Αρκεί να δει κανείς το πρώτο ημίχρονο και να συγκρίνει το πάθος του αμερικανού Κιλπάτρικ που ήλθε στον ΠΑΟ πριν δυο μήνες με το πάθος του βετεράνου τέτοιων ντέρμπι Γιώργου Πρίντεζη.

Τι κίνητρο όμως μπορεί να είχε ο Πρίντεζης, αλλά και οι άλλοι παίχτες του ΟΣΦΠ, για να παίξουν δυνατά, όταν εκτός του ότι παίζουν απλήρωτοι, προετοιμάστηκαν από τη διοίκησή τους για να χάσουν; Όταν ένα ολόκληρο σύστημα δημοσιογράφων και δημοσιολογούντων έχει φροντίσει η δικαιολογία για κάθε ήττα να είναι έτοιμη πριν καν η ήττα επισυμβεί;

Πώς είναι δυνατόν να διεκδικήσεις ένα ντέρμπι όταν σου έχουν δώσει άλλοθι για να το χάσεις;

Απλώς δεν μπορείς, ειδικά όταν ο απέναντι το έχει αναγάγει σε αγώνα ζωής και θανάτου. You want the truth. Can you handle the truth?

Ο ΟΣΦΠ εχθές αποφάσισε να αυτοεξευτελιστεί διεθνώς ως σύλλογος αποχωρώντας εν μέσω ενός αγώνα στον οποίο οι παίχτες του δεν μπορούσαν να κάνουν τα βασικά με το πρόσχημα της διαιτητικής αδικίας.

Πόσο σοβαρή είναι μια τέτοια ενέργεια;

Που ακριβώς αποσκοπεί;

Ποιο πλάνο και ποια τακτική υπάρχει πίσω από αυτήν κίνηση;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Κανείς σοβαρός άνθρωπος του μπάσκετ, αλλά και του αθλητισμού εν γένει, σε διεθνές επίπεδο δεν πρόκειται να δώσει δίκιο στη διοίκηση του ΟΣΦΠ για αυτήν την ανεκδιήγητη ενέργεια. Όσο και αν βαυκαλίζονται οι εντεταλμένοι δημοσιογραφίσκοι και οι οπαδοί της ομάδας για το δίκαιο μιας κίνησης που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και πολύ καιρό(sic), η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μία ανόητη και αψυχολόγητη ενέργεια που θα στιγματίσει την ιστορία του συλλόγου για πάντα.

Είναι δικαίωμά τους βέβαια να γίνονται περίγελως διεθνώς, επειδή νομίζουν ότι έτσι μπορούν να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά το «πράσινο κατεστημένο». Ωστόσο το αμείλικτο ερώτημα παραμένει:

Τι νομίζουν ότι πέτυχαν εχθές;

Αντικειμενικά το μόνο πράγμα που εξασφάλισαν μετά βεβαιότητος είναι μία δίκαιη βαριά τιμωρία. Προφανώς και δεν τους νοιάζει, αλλά το πρόβλημα είναι ότι πέραν τούτου δεν έχουν πετύχει τίποτε.

Ψέματα, έχουν πετύχει και κάτι άλλο. Έχουν περιέλθει σε μία εξαιρετικά δύσκολη θέση.

Καλούνται πλέον να διευκρινίσουν αν θα συνεχίσουν στο πρωτάθλημα. Και αν ναι, θα εμφανιστούν στους τελικούς ενάντια στον ΠΑΟ, όταν έλθει η ώρα; Και αν εμφανιστούν θα το κάνουν με την απειλή αποχώρησης από το γήπεδο, όποτε νιώσουν και πάλι αδικημένοι;

Ελπίζω όσοι διαβάζουν αυτές τις γραμμές με ψυχραιμία και χωρίς οπαδικά γυαλιά να κατανοούν το γελοίο της υπόθεσης.

Αν ο ΟΣΦΠ συνεχίσει στο πρωτάθλημα με το υπάρχον καθεστώς σαν να μην τρέχει τίποτα, θα είναι πλήρως ανακόλουθος με τη χθεσινή ενέργεια αποχώρησης, η οποία θα φαίνεται ακόμα πιο γελοία από όσο ήδη είναι.

Μήπως όμως σκοπεύουν να απαιτήσουν ξένους διαιτητές για τους τελικούς; Με τι επιχειρήματα, αλήθεια;

Αν το επιχείρημα είναι ότι η «πράσινη παράγκα» στο μπάσκετ δεν τους αφήνει να πάρουν πρωτάθλημα, θα πρέπει να εξηγήσουν πως πήραν δύο συνεχόμενα πρωταθλήματα πριν δύο χρόνια, το ένα μάλιστα μέσα στην έδρα του αντιπάλου τους με non-call. Τι θα κάνουν, λοιπόν, αν στη βάση επίκλησης μιας ελάχιστης λογικής που λέει ότι μπάσκετ παίζει κι ο αντίπαλος και άρα το πρωτάθλημα δεν μπορεί να το κερδίζει μόνον ο ΟΣΦΠ, το αίτημα για άλλους διαιτητές ή για αλλαγή διοίκησης στην ΕΟΚ δεν γίνει δεκτό;

Θα αποχωρήσουν από το πρωτάθλημα;

Κάτι τέτοιο θα έχει σοβαρές οικονομικές συνέπειες λόγω χορηγών και προφανώς τα λεφτά δεν τους τρέχουν από τα μπατζάκια αυτήν την περίοδο. Επιπλέον θα πλήξει την ομάδα τους καίρια και σε επίπεδο πρεστίζ.

Εν κατακλείδι, υπάρχει μία πικρή αλήθεια σε όλα αυτά τα τραγελαφικά που βιώσαμε εχθές, την οποία πολύ φοβάμαι ότι τόσο η διοίκηση όσο και οι οπαδοί του ΟΣΠΦ δεν θέλουν να διαχειριστούν. Η αλήθεια είναι ότι έχουν πέσει θύμα του ίδιου τους του αφηγήματος, το οποίο έχει πλέον αυτονομηθεί και ξεφύγει από τον έλεγχό τους.

Είναι σαφές ότι στο παρελθόν ο ΟΣΦΠ έχει αδικηθεί σε ματς ενάντια του ΠΑΟ στην Ελλάδα, σίγουρα περισσότερες φορές από ό,τι έχει συμβεί το αντίθετο. Το αυτονομημένο αφήγημα που έχει προκύψει από αυτήν την αλήθεια, όμως, είναι ότι ο ΟΣΦΠ δεν γίνεται να χάσει από τον ΠΑΟ στην Ελλάδα χωρίς να αδικηθεί, χωρίς να «σφαγιαστεί» από τους διαιτητές.

Πρόκειται για έναν πλήρη παραλογισμό που έχει μετατραπεί σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία, όπως είδαμε και χθες, η οποία πλέον οδηγεί τον οργανισμό σε αψυχολόγητες αντιδράσεις. Πρόκειται κατ’ ουσίαν για μία βαριά παθολογία του οργανισμού μπασκετικός Ολυμπιακός, την οποία συντηρεί με ιερό φανατισμό ένας στρατός έμμισθων κοντυλοφόρων, η ύπαρξη του οποίου εξαρτάται αποκλειστικά από τη διαιώνιση της εν λόγω παθολογίας, δηλαδή του αυτονομημένου αφηγήματος.

Φαύλος κύκλος από τον οποίο για να ξεφύγει κανείς πρέπει να είναι διατεθειμένος να διαχειριστεί την αλήθεια.

Το ερώτημα είναι, μπορεί;